Actio pauliana vs. ius ad rem

Jak wierzyciel mógłby się bronić przed nieuczciwym dłużnikiem? Trwoniący majątek dłużnik nie uchroni się przed przewidzianymi w Kodeksie Cywilnym roszczeniami przysługującymi wierzycielowi. By jednak mógł on skorzystać z właściwego roszczenia należy porównać dwa wiodące, mianowicie skargę paulińską i prawo do rzeczy. Odpowiedni wybór roszczenia gwarantuje uzyskanie ochrony przed defraudatorem, przy należytym udowodnieniu odpowiednich faktów.

                        

Actio pauliana	Cecha	Ius ad rem
Art. 527 KC „§ 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.”	Regulacja	Art. 59 „W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.”
Dotyczy całego majątku, świadczenia pieniężnego.	Przedmiot roszczenia	Dotyczy danego przedmiotu.
5 lat od dokonania czynności.	Czas na realizację roszczenia, przedawnienie roszczenia	1 rok od zawarcia umowy.
Dokonanie czynności prawnej.	Sposób dokonania czynności przez dłużnika	Przez zawarcie umowy.
·         Jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć. ·         Dłużnik stał się niewypłacalny lub niewypłacalny w wyższym stopniu.	Przesłanki	·         Jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały, lub umowa była nieodpłatna. ·         Niemożliwość zadośćuczynienia roszczeniu osoby trzeciej.
Wytaczane przeciw osobie która odniosła korzyść majątkową.	Adresat roszczenia	Wytaczane przeciw wszystkim stronom umowy.
Czynność pozostaje w mocy a staje się jedynie bezskuteczna w stosunku do wierzyciela, który zyskuje prawo do egzekucji z majątku osoby trzeciej.	Skutek uznania roszczenia	Umowa pozostaje w mocy jednak staje się bezskuteczna wobec wierzyciela.
Zabezpiecza roszczenia o świadczenia pieniężne.	Rodzaj zabezpieczanego świadczenia	Zabezpiecza roszczenia o świadczenie niepieniężne.

Wyżej przedstawione różnice jasno wskazują okoliczności, w jakich roszczenie może zostać zastosowane. Ius ad rem zdaje się być instytucją o węższym zakresie zarówno przez wzgląd na sposób dokonania czynności- umowę, a także dochodzoną wierzytelność (rzecz). Ponadto należy wspomnieć, iż actio pauliana ułatwia skorzystanie z ochrony przysługującej przez roszczenie przez wymienione w KC domniemania prawne. Zatem dokonanie przez dłużnika czynności rozporządzającej z osobą bliską, lub przedsiębiorcą pozostającym z nim w stałych stosunkach gospodarczych nie wymaga dowodzenia przez wierzyciela. Czas na skorzystanie z roszczenia również ma istotne znaczenie, gdyż często celowe uszczuplenie majątku dłużnika kosztem wierzyciela dzieje się w niebudzących podejrzeń okolicznościach, toteż wierzyciel potrzebuje czasu, by powziąć taką wiadomość. Roczny termin w przypadku ius ad rem z punktu widzenia celowego działania dłużnika zdaje się więc być krótkim dla realizacji roszczenia. Wierzyciel ochrone swego roszczenia znajdzie w sądzie wytaczając powództwo. W przypadku actio pauliana wytacza się je przeciwko osobie, która uzyskała korzyść z czynności prawnej dłużnika, natomiast przy ius ad rem przeciw wszystkim stronom umowy (występuje między nimi współuczestnictwo jednolite konieczne). Przyznanie przez sąd ochrony wierzycielowi powoduje bezskuteczność dokonanej czynności w stosunku do powoda, a tym samym możliwość wyegzekwowania długu.